Ο άνθρωπος, ως κοινωνικό ον, κυριαρχείται από την έμφυτη τάση να μπορέσει να αντιληφθεί τον τρόπο συμπεριφοράς τόσο του ίδιου όσο και των υπολοίπων ανθρώπων και ταυτόχρονα να ερευνήσει τις παραμέτρους και τις συνθήκες που μπορεί να επηρεάζουν τη συμπεριφορά του.
Στις προσπάθειες κατανόησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς και του τρόπου που αναπτύσσονται οι διαπροσωπικές σχέσεις, έχουν πραγματοποιηθεί κατά διαστήματα εκατοντάδες πειράματα που αφορούν την κοινωνική ψυχολογία.
Τα πειράματα αυτά έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στην κατανόηση της συμπεριφοράς μεμονωμένα στα άτομα, αλλά και στα άτομα σαν κοινωνικό σύνολο. Σε μερικά από αυτά τα πειράματα θα αναφερθούμε και εμείς, προσπαθώντας να αντιληφθούμε την ψυχολογία που μπορεί να διαμορφώνει ο άνθρωπος στις σχέσεις που αναπτύσσει με το σύνολο.
Τοπείραμασυμμόρφωσηςτου Asch / The Asch Conformity Experiment
Αυτή η σειρά μελετών πραγματοποιήθηκε στη δεκαετία του ’50 από τον ψυχολόγο Solomon Asch και είχε ως σκοπό να αποδείξει την επιρροή που μπορεί να ασκήσει ένα σύνολο ανθρώπων σε ένα άτομο.
Solomon Asch
Στο πείραμα αυτό συμμετείχε μία ομάδα ατόμων ( 6 μέλη), από την οποία ζητήθηκε να κάνουν ένα οπτικό τεστ. Ο υπεύθυνος τους έδειχνε μια γραμμή σε μία καρτέλα και δίπλα σε αυτήν άλλες 3 γραμμές, από τις οποίες μονάχα η μια ήταν ίδια με την πρώτη.
Η ουσία, ωστόσο, ήταν ότι από τα μέλη που λάμβαναν μέρος στο πείραμα μόνο ο ένας εξ αυτών ήταν το υποκείμενο των ερευνών. Οι υπόλοιποι 5 ήταν συνεργάτες του ερευνητή, οι οποίοι είχαν το ρόλο να απαντούν σκόπιμα λανθασμένα (από ένα σημείο και έπειτα) σε ορισμένες από τις ερωτήσεις.
Δείγμα της μορφής που είχε το Τεστ Συμμόρφωσης του Asch ( Η 1η γραμμή ταιριάζει αποκλειστικά με την Α).
Το πείραμα, λοιπόν, ξεκινούσε και όλοι οι συμμετέχοντες έδιναν σωστές απαντήσεις. Από ένα σημείο και έπειτα, οι συνεργάτες προκειμένου να επηρεάσουν το υποκείμενο άρχιζαν να απαντούν μαζικά λάθος.
Το υποκείμενο μετά από μερικές ακόμη καρτέλες με έναν εντυπωσιακό τρόπο, πειθόταν από τους υπόλοιπους και συμμορφωνόταν με την κοινή άποψη, μολονότι γνώριζε πως είναι λάθος.
Οι καρτέλες με τις γραμμές προχωρούσαν, οι συνεργάτες συνέχιζαν να δίνουν λανθασμένες απαντήσεις και όλως παραδόξως το υποκείμενο συμμορφωνόταν στις λανθασμένες απαντήσεις, δηλώνοντάς τες ως σωστές, άλλες φορές με σιγουριά και άλλες με φανερή δυσπιστία.
Μόνο όταν ένας από τους συνεργάτες – έπειτα από οδηγίες του ερευνητή – έδινε σωστές απαντήσεις, το υποκείμενο αισθανόταν υποσυνείδητα την έννοια της στήριξης, μείωνε το βαθμό συμμόρφωσής του με την ομάδα και έδινε τις σωστές απαντήσεις.
Αυτό αποδεικνύει, ότι πολλές φορές το υποκείμενο ανησυχούσε μήπως νιώσει άβολα και πηγαίνοντας αντίθετα στην κοινή άποψη απομονωθεί.
Ο S. Asch παρατήρησε ότι το ποσοστό συμμόρφωσης στα πειράματα άγγιξε μέχρι και το 37%, γεγονός που φανερώνει ότι μπροστά στην ανασφάλεια και στον κίνδυνο αποβολής και περιθωριοποίησης από την ομάδα, το υποκείμενο αρνιόταν την ίδια του την όραση.
Το φαινόμενο αυτό συμβαίνει και στην καθημερινή ζωή, αποτελεί την κοινωνική συμμόρφωση και φανερώνει την επιθυμία του ανθρώπου να βρίσκεται σε μια ομάδα και όχι απέναντι της, ακόμη και αν γνωρίζει πως η ομάδα αυτή λειτουργεί λανθασμένα.
Καθίσταται, λοιπόν, έτσι η κοινωνική πίεση παράμετρος διαμόρφωσης της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Παρόμοια τακτική εντοπίζεται και στο πείραμα συμμόρφωσης του Asch αυτήν τη φορά με τη χρήση ενός ασανσέρ.
Το υποκείμενο μπαίνει σε ένα ασανσέρ γυρίζοντας έτσι, ώστε να βλέπει την πόρτα του. Το τελευταίο σταδιακά γεμίζει από άτομα -συνεργάτες του ερευνητή – με την εντολή να έχουν πλάτη στην πόρτα του ασανσέρ.
Το υποκείμενο παρατηρεί όλο και περισσότερα άτομα να εισέρχονται και να παίρνουν τη συγκεκριμένη αυτή θέση μέσα στο χώρο.
Για κάποιο λόγο, βλέποντας όλους τους υπόλοιπους να γυρνάνε πλάτη και ο ίδιος αποφασίζει να γυρίσει.
Τα υποκείμενα μη γνωρίζοντας πώς να αντιδράσουν εκείνη τη στιγμή, αισθάνονται, προφανώς, τόσο διαφορετικά που ακριβώς αυτή η διαφορετικότητα τους κάνει να νιώθουν αμήχανα.
Φανερά ή διστάζοντας με αργές κινήσεις προσπαθούν να πάρουν και εκείνοι τη θέση των υπολοίπων. Και σε αυτή, λοιπόν, την περίπτωση παρατηρείται το φαινόμενο της συμμόρφωσης χωρίς, ωστόσο, να υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος, όπως π.χ. μια ποινή για όποιον δε συμμορφώνεται. Το άτομο, έτσι, προτιμά να μη διαφοροποιείται από τη μάζα, αλλά να γίνεται ένα με αυτή λόγω της ανασφάλειας.
Το πείραμα των 5 πιθήκων
Ένα ακόμη ενδιαφέρον πείραμα που εφαρμόστηκε στη δεκαετία του ’60 σε ομάδες πιθήκων, μας παρέχει πολλά στοιχεία, καθώς υπάρχουν ορισμένες ομοιότητες στη συμπεριφορά των πιθήκων και των ανθρώπων.
Σύμφωνα με αυτό το πείραμα, λοιπόν, σε ένα κλουβί τοποθετούνται 5 πίθηκοι, μια σκάλα και πάνω από τη σκάλα, στην κορυφή του κλουβιού, μπανάνες. Σύντομα ένας από τους 5 θα επιχειρήσει να φτάσει τις μπανάνες. Ωστόσο, με το που θα ανέβει στη σκάλα, όλοι οι πίθηκοι θα καταβρεχθούν με κρύο νερό, με αποτέλεσμα αυτός που ανέβαινε να εγκαταλείψει την προσπάθειά του.
Λίγο αργότερα, ένας άλλος πίθηκος, δελεασμένος από τις μπανάνες, θα επιχειρήσει να ανέβει και θα καταβρεχτούν ξανά όλοι με κρύο νερό. Αυτή θα είναι η τελευταία προσπάθεια, καθώς κανείς δε θα επιχειρήσει ξανά να φτάσει τις μπανάνες.
Στη συνέχεια, από τους 5 αρχικούς πιθήκους, ο ένας αντικαθίσταται με έναν καινούργιο.
Ο νέος πίθηκος, στην προσπάθεια του να ανέβει στη σκάλα, θα δεχτεί την απρόσμενη επίθεση των αρχικών πιθήκων που τον εμποδίζουν.
Το ίδιο θα γίνει για άλλη μια φορά.
Έπειτα, ένας ακόμη από τους αρχικούς πιθήκους αντικαθίσταται με έναν καινούριο. Ο καινούριος με τη σειρά του χωρίς να γνωρίζει, θα κατευθυνθεί προς τις μπανάνες, οι υπόλοιποι πίθηκοι, όμως, θα του επιτεθούν, κάνοντάς τον να απομακρυνθεί από τον αρχικό σκοπό του.
Με έναν εντυπωσιακό τρόπο, όμως, αυτήν τη φορά στην επίθεση συμμετέχει και εκείνος ο πίθηκος που μπήκε στο κλουβί, αντικατέστησε τον αρχικό και δέχτηκε προηγουμένως την επίθεση.
Ο τελευταίος, μη γνωρίζοντας γιατί, επιτίθεται στο νέο πίθηκο και απλώς ακολουθεί την τακτική των υπολοίπων. Με τον τρόπο αυτό, σταδιακά αντικαθίστανται και οι υπόλοιποι τρεις αρχικοί πίθηκοι.
Κάθε φορά που ένας καινούργιος μπαίνει στο κλουβί και επιχειρεί να φτάσει τις μπανάνες δέχεται μαζική επίθεση.
Φθάνουμε, λοιπόν, σε εκείνο το σημείο του πειράματος που οι 5 πίθηκοι αποτελούν αντικαταστάτες των αρχικών και κανείς από αυτούς δεν έχει καταβρεχθεί με κρύο νερό.
Ωστόσο, δεν πλησιάζουν τις μπανάνες, γιατί γνωρίζουν ότι θα δεχτούν την επίθεση των άλλων.
Ενώ, λοιπόν, δεν έχουν δεχτεί την ποινή της κατάβρεξης με κρύο νερό, συμμορφώνονται με την πεπατημένη, προσπαθούν να υποτάξουν την επιθυμία τους για τις μπανάνες και δεν αντιδρούν, σκεπτόμενοι προφανώς, ότι στο κλουβί έτσι είχε εξελιχθεί η κατάσταση πριν από αυτούς. Επομένως, πρέπει να προσαρμοστούν και να συμβιβαστούν με το σκηνικό.
Ο φόβος που επιδεικνύουν στο πείραμα αυτό οι πίθηκοι, φανερώνει ένα φόβο που υπάρχει και μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο.
Τον πρωτόγνωρο, ίσως, φόβο της αντίθεσης, της σύγκρουσης με τους πολλούς, την καθεστηκυία τάξη.
Σε όλες τις κοινωνίες, δηλαδή, υπάρχει μια παγιωμένη – ελαφρώς μεταβλητή- κατάσταση, στην οποία οι άνθρωποι υπακούουν.
Ένα status quo, το οποίο ακόμη και αν δεν γνωρίζουμε από πού προήλθε, πώς διαμορφώθηκε και πότε καθιερώθηκε, τελικά ρυθμίζει τη ζωή μας και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
Στο 3ο πείραμα, οι πίθηκοι υπακούουν στην καθεστηκυία συνθήκη και αρνούνται να πλησιάσουν τις μπανάνες, ακόμη και αν δε γνωρίζουν το λόγο.
Αντίστοιχα και στο 2ο και 1ο.
Στο ασανσέρ η αντίθετη στάση του υποκειμένου το έκανε να φαίνεται διαφορετικό και υποσυνείδητα θεώρησε το στοιχείο αυτό αρνητικό για τη θέση του στην ομάδα.
Ομοίως και στο πείραμα συμμόρφωσης με τις γραμμές, όπου το υποκείμενο αρνείται τις αισθήσεις του – παρά τις προφανείς απαντήσεις – και προτιμά να απαντήσει λάθος για να εξασφαλίσει τη σιγουριά και την ασφάλεια του να ανήκει σε ένα σύνολο.
Τέτοιου είδους, αλλά και παρόμοια πειράματα αποκαλύπτουν τη διάθεση συμμόρφωσης και καταπίεσης των επιθυμιών που μπορεί να επιδείξει το άτομο για να πετύχει την ομαλή συμβίωση, τη στήριξη, την ασφάλεια και την κοινωνική αποδοχή που επιζητεί ως κοινωνικό ον.
Στο 2ο μέρος αυτού του αφιερώματος, θα εξετάσουμε δυο σημαντικά πειράματα : το πείραμα υπακοής ( milgram ), καθώς και το πείραμα φυλάκισης του Stanford. Δύο εντυπωσιακά πειράματα που πραγματεύονται την ανθρώπινη υπακοή και την κατάχρηση που προέρχεται από την απόλυτη εξουσία!
ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΟΤΑΝ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΧΕΙ ΕΚΠΕΣΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΕΧΕΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΕΙ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΟΥ.
ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ 12 ΑΞΙΕΣ, Η 12η ΠΥΛΗ ΕΙΣΟΔΟΣ- ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΛΟΤΗΤΑ ΤΩΝ 12 ΠΥΛΩΝ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ.
"ΆΡΑ ΕΛΛΗΝ ΑΝΘΡΩΠΕ, ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΙΣ ΤΗΝ ΠΥΛΗ ΑΞΙΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΟΛΙΚΗ ΟΛΟΤΗΤΑ ΤΩΝ 12 ΔΩΔΕΚΑ ΠΥΛΩΝ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΚΑΙ ΝΑ ΕΙΣΕΛΘΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΛΙΚΗ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΟΛΙΚΗ ΕΝΘΥΜΗΣΗ ΤΩΝ 12 ΑΞΙΩΝ ΣΟΥ, ΠΡΕΠΕΙ ΠΡΩΤΑ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΕΙΣ ΤΗΝ ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΣΟΥ."
ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ, ΜΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ, ΜΕ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΑΦΘΟΝΙΑ.
ΩΣ ΕΘΝΟΣ ΜΟΝΟ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΗΚΟΝ ΜΑΣ ΝΑ ΧΑΡΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΜΑΣ ΜΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΜΑΣ!
ΤΩΡΑ ΜΠΟΡΟΥΜΕ!
ΤΩΡΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ!
ΤΩΡΑ ΕΧΟΥΜΕ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ
ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ
ΑΛΛΑ ΓΙΑ 50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ.
ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΛΕΙΠΕΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΝΩΣΗ ΜΑΣ...
ΟΣΟ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΑ ΕΝΩΘΟΥΜΕ... ΤΟΣΟ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΑ ΘΑ ΕΛΕΦΘΕΡΩΘΟΥΜΕ ΑΠΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΔΕΣΜΑ!
ΤΟΣΟ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΑ ΘΑ ΒΑΛΟΥΜΕ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΣΩΣΤΗ ΤΟΥΣ ΘΕΣΗ.
ΕΙΝΑΙ Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ!
ΔΕΙΤΕ ΤΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΦΟΡΕΑ "ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ" ΠΟΥ ΚΑΤΑΤΕΘΗΚΑΝ ΜΕ ΑΡ. ΠΡΩΤ. 6199/4-9-2015 ΣΤΟΝ ΑΡΕΙΟ ΠΑΓΟ. Η ΑΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥΣ ΕΠΙΦΕΡΕΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια